Dziś jeszcze żyjący w Polsce ród Narbuttów wywodzi się z litewskiej bojarskiej rodziny Dowszprungów, których legendarny protoplasta Juljusz Dowszprung rzekomo w połowie X wieku przybył na Litwę z Rzymu w orszaku Palemona Libona na czele herulskich wojowników, od których pochodzą niemal wszystkie rody litewskiej szlachty.
Od władcy Palemona Libona wywiódł się między innymi wielkoksiążęcy ród Giedyminów, od Dowszprunga zaś książęcy ród litewsko-zawilejskich Dziewałtowiczów. Ks. Dziewałtowicze, począwszy od Swintoroga do Trojdena przez XII i XIII wiek tworzyli dynastje panujących udzielnie wielkich książąt litewskich, dopiero w końcu XIII wieku ustępują dynastji Palemonowej – Witenesa i Giedymina.
Za protoplastę Narbuttów w świetle kronik uznać należy Wasila Ursila, inaczej zwanego Wirszylla, który za Giedymina i Olgierda miał być najwyższym wodzem wojsk litewskich. Syn jego, Syrputij vel. Syrpuć, sprawował za Olgierda urząd naczelnego wodza i jednocześnie namiestnika wileńskiego. Wojszund vel Wojszywund, syn Syrpucia, jest uważany za protoplastę domu Radziwiłłów, gdyż on pierwszy z tego rodu przyjął chrzest św. w 1386 r. razem z Jagiełłą, a w r. 1413 na sejmie w Horodle złożył swój podpis na akcie unji w. ks. litewskiego z Korona: Vojszundus cum filio suo Radivilio.
Wojszund miał 2 synów: Ostyka i Radziwiłła. Obaj przyjęli wiarę chrześcijańska razem z ojcem. Od pierwszego wywodzi się ród Ostyków vel Ościków, a od drugiego – Radziwiłłów. Pierwszy na chrzcie św. otrzymał imię Chrystjana, a drugi Mikołaja i obaj pieczętować się zaczęli herbem „Traby”, który na sejmie w Horodle przyjęli. T. Narbutt w ,”Dziejach nar. lit.”, na tablicach genealogicznych książąt litewskich, podaje Surjatę (Pojatę), żyjącą za Witenesa, ojca Giedymina, jako żonę Lizdejki – przodka Ostyków, a potomka Dowszpruga, przyczem wiadomości swoje opiera na badaniach Żegoty Onacewicza.
Prawnuk Lizdejki – Hrehory Ostyk Radziwiłł (Radywił) w 1413 r. na zjeździe w Horodle przyjął od rycerza Krakowskiego Jordana, kasztelana wojnickiego, jego herb „Trąby” – wspólny dla Radziwiłłów i Ostyk – Narbuttów. Herb „Trąby”, z Woch do Polski przyniesiony, wyobraża w polu srebrnem trzy czarne trąby myśliwskie, każda z nawiązywaniem złotem, zetknięte ze sobą munsztukami, na hełmie trzy białe pióra strusie.
Tokar, syn Ostyka Hrehorego, miał trzech synów: Iwaszka, od którego wywodzi się rodzina Iwaszkiewiczów, Piecka, który dat początek domowi Pieckiewiczów, i Narbutta, od którego pochodzi ród Narbuttów. Na Litwie nazwiska Narbuttów rozróżniamy kilku linij, pieczętujących się odmiennemi herbami: Lis, Zadora, Róża i Trąby. Z tego rodu do historycznego znaczenia doszła rodzina, pieczętującą się herbem ”Trąby”, a wywodzącą się w prostej linji od Hrehorego Ostyk-Radziwiłła, protoplasty książęcego domu Radziwiłłów.
Źródło: Ludwik Narbutt. Życiorys Wodza w powstaniu styczniowem na Litwie.
Opracował: por Władysław Karbowski, 1933 – 1935
Wydawnictwo: 76. Lidzki Pułk Piechoty im. Ludwika Narbutta