Zakończyliśmy 8 maja pierwszą edycję szczecińskiego projektu pn. „Szlakiem Narbutta”. Ludwik Narbutt to bohater Powstania styczniowego, Naczelnik ziemi lidzkiej, fenomenalny dowódca, wielki, ale także zapomniany w kraju polski patriota.
Co łączy płk Ludwika Narbutta ze Szczecinem? Imię naszego bohatera przyjął polski 76 Lidzki Pułk Piechoty stacjonujący w latach 1919 – 1939 w Grodnie. Żołnierze tego pułku dzielnie walczyli w wojnie obronnej 1939 r. Wielu z nich po latach tułaczki walczyło w 13 Wileńskim Batalionie Strzelców „Rysie” wchodzącym w skład 5 Wileńskiej Brygady Piechoty 5 Kresowej Dywizji Piechoty wchodzącej w skład 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Ze Szczecinem pułkownika Ludwika Narbutta łączy 29 Szczecińska Brygada Zmechanizowana im. Króla Stefana Batorego funkcjonująca w latach 1995 – 1998, która przejęła tradycje 76 PP. W tym roku mija 25 lat od wręczenia brygadzie sztandaru na ręce dowódcy brygady ppłk. dypl. Mirosławowi Szyłkowskiemu.
Po przeprowadzeniu gruntownej kwerendy na temat losów Ludwika Narbutta i jego fotografii okazało się niestety, że nie ma współczesnych książek ani opracowań na temat jego życia i walki. W przestrzeni publicznej funkcjonuje m.in. błędne zdjęcie Ludwika Narbutta – zamiast naszego Bohatera znajdziemy fotografię generała amerykańskiej Armii Georga McClellana. To samo zdjęcie, amerykańskiego żołnierza wojny secesyjnej, widnieje m.in. na tablicy na budynku przy jedynej w Polsce ulicy Ludwika Narbutta w Warszawie na Mokotowie.
Bardzo nam zależało, aby Ludwikowi Narbuttowi „przywrócić twarz” oraz oddać należytą cześć – tak jak to robią nasi Rodacy na Kresach obecnie. Cel, który przyświecał nam od początku organizowania projektu (styczeń 2021 r.) spowodował, że odnaleźliśmy tableau z 1863 roku, na którym widnieje podobizna Ludwika Narbutta. Zleciliśmy narysowanie Ludwika Narbutta i dzięki niesamowitej pracy artysty plastyka Wojciecha Ochrymiuka dziś możemy zobaczyć prawdziwą twarz naszego Bohatera.
Ważnym dla nas było także wsparcie Polaków mieszkających na Wileńszczyźnie. W trakcie naszej wyprawy na Kresy wspomogliśmy wyprawkami szkolnymi (plecaki, worki szkolne, gry edukacyjne, puzzle itd.) 150 dzieci z polskiej szkoły im. Ludwika Narbutta w Koleśnikach na Litwie. Przygotowaliśmy także upominki dla grona pedagogicznego a także odwiedziliśmy z upominkami polską szkolę specjalną w Solecznikach.
Nasza podróż rozpoczęła się 30 kwietnia w Szczecinie, skąd 12 śmiałków (w tym dwóch żołnierzy) wyruszyło autem do Suwałk. 1 maja spod pomnika Powstańców Styczniowych w Suwałkach uczestnicy przemaszerowali w kierunku granicy a następnie pojechaliśmy do miejsca zakwaterowania. 5 maja – w rocznicę bohaterskiej śmierci Ludwika Narbutta w Dubiczach – oddaliśmy hołd lidzkiemu naczelnikowi. Zostały złożone znicze i kwiaty oraz pod żelaznym krzyżem (miejsce bitwy) odczytany został apel pamięci oraz wystawiliśmy wartę honorową w mundurach 76 Lidzkiego Pułku Piechoty im. Ludwika Narbutta.
Klamrą zamykającą pierwszą edycję projektu „Szlakiem Narbutta” będą I Kresowe Zawody Strzeleckie im. Ludwika Narbutta organizowane na strzelnicy Klubu Miłośników Strzelectwa Dragon w Zdrójnie w województwie zachodniopomorskim. Wydarzenie, objęte Patronatem Narodowym Andrzeja Dudy, Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, zaplanowane jest na 21 sierpnia 2021 roku z okazji 189 rocznicy urodzin naszego Bohatera (urodzony 26 sierpnia 1832 w Szawrach).
Dziękujemy wszystkim i każdemu z osobna za wsparcie i pomoc. Rozpoczęliśmy już przygotowania do kolejnej edycji projektu pn. „Szlakiem Narbutta”.
Patronaty: Patronat Narodowy Andrzeja Dudy, Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej; Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu; Mecenat Miasta Szczecin; Ministra Pawła Solocha, Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego; dr Jarosława Szarka, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej; płk Marka Gmurskiego, Dowódcy Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych Drawsko Pomorskie oraz posła Michała Jacha, przewodniczącego sejmowej Komisji Obrony.
Cele projektu: Uczczenie pamięci wielkiego Polaka i Bohatera Powstania styczniowego – płk Ludwika Narbutta, propagowanie pamięci o nim oraz wsparcie wyprawkami szkolnymi polskich dzieci ze Szkoły Średniej im. Ludwika Narbutta w Koleśnikach na Wileńszczyźnie. Przywrócenie pamięci Ludwika Narbutta, bohatera Powstania Styczniowego, którego spadkobiercami tradycji byli żołnierzy 76 Lidzkiego Pułku Piechoty im. Ludwika Narbutta, żołnierze wileńskiej i nowogródzkiej Armii Krajowej oraz współcześnie służący naszej Ojczyźnie. Spadkobiercą dziedzictwa Ludwika Narbutta jest każdy z nas. Postać ta łączy w sobie elementy silnej woli, patriotyzmu i poświęcenia w walce o wolność. W historii Polski niestety zapomniana. Z powodu żywej historii powstańczej na terenach Wileńszczyzny pragniemy podtrzymywać i przywoływać jego pamięć w Polsce. Kolejnym naszym krokiem będzie wydanie książki, pierwszej współczesnej książki o Ludwiku Narbutcie oraz przede wszystkim przywrócenie pierwotnego blasku pomnikowi ku pamięci Ludwika Narbutta w Dubiczach.
Wsparcie: PROjekt, M. Odziemkowski, P. Harhaj Sp. J.; HM Serwis Group Sp. z o.o.; terapiasokami.pl; Limited Sp. z o.o. Oddział w Polsce; Elektrobim Sp. z o.o. Sp. K.; Wydawnictwo Replika; Arkada OZE Sp. z o. o.; Spółdzielnia Obrotu Towarowego Przemysłu Mleczarskiego w Białymstoku; Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne Tempelburg; Berries Polska; Parafia Rzymskokatolicka pw. Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa w Drawsku Pomorskim oraz osoby prywatne.
Uzasadnienie: Słowa skierowane do żołnierzy 76 Lidzkiego Pułku Piechoty im. Ludwika Narbutta przez gen. dyw. Edwarda Rydza Śmigłego we wprowadzeniu do książki o Ludwiku Narbucie autorstwa Władysława Karbowskiego z 1935 roku: Naród, którego duch nie ma heroizmu jako składnika dominującego – jest narodem bez przyszłości. Bez czynnika heroizmu najbystrzejszy intelekt zmarnuje się w jałowej kalkulacji, największa siła woli zwyrodnieje w egoizmie, najbogatsza kultura stanie się pastwą przygodnego zbója i w zgliszcza się przemieni. Armia zaś pozbawiona czynnika heroizmu byłaby głupią, smutną komedią. Jeden z pułków polskiej piechoty, 76 Lidzki Pułk, żołnierskiem swem sercem zbiorowem wyczuł tchnienie heroizmu, dobywające się z pod okrytego mchem głazu cmentarnego w Dubiczach, znaczącego grób Narbutta i jego dwunastu żołnierzy. Pułk ten, uznając heroizm jako zasadniczy element swego wewnętrznego życia obrał sobie Narbutta na patrona bo Narbutt padł w bitwie żołnierską śmiercią, a w życiu swem należał do ludzi „których opatrzność od kolebki do ofiar przeznacza; przychodzą oni na świat namaszczeni stygmatem męczeństwa i przez cały swój żywot ofiarny aż do chwili ostatniej dźwigają swój krzyż z czołem promiennem wiarą, ze spokojem spełnionej powinności, z pieśnią nadziei i wytrwania na ustach”. Generał dyw. Edward Rydz Śmigły, Warszawa, 8 lipca 1935 r.
Łukasz Szełemej
Lider projektu „Szlakiem Narbutta”
www.szlakiemnarbutta.pl
www.twitter.com/szlakinarbutta
www.facebook.com/szlakinarbutta